Mimo że generatywna sztuczna inteligencja (AI) niesie ze sobą wiele korzyści, w szczególności dla osób ze specjalnymi potrzebami, istnieją również istotne zagrożenia, które należy wziąć pod uwagę, aby korzystanie z tych technologii było bezpieczne i przynosiło zamierzone efekty. Zrozumienie tych ryzyk jest kluczowe, zwłaszcza dla osób z niepełnosprawnościami, które mogą być bardziej narażone na niektóre negatywne skutki. Oto najważniejsze zagrożenia związane z wykorzystaniem generatywnej AI:

### 1. **Dezinformacja i manipulacja treściami**
Generatywna sztuczna inteligencja może tworzyć treści, które wyglądają lub brzmią jak prawdziwe, ale w rzeczywistości mogą wprowadzać w błąd. Na przykład, technologia deepfake pozwala na tworzenie fałszywych nagrań wideo i audio, co może prowadzić do szerzenia dezinformacji (tzw. deep fakes). Osoby ze szczególnymi potrzebami mogą mieć trudności z odróżnieniem prawdziwych informacji od fałszywych, co może skutkować ich manipulacją lub narażeniem na oszustwa. Z tego powodu ważne jest, aby korzystać z zaufanych źródeł informacji i narzędzi, które są odpowiednio weryfikowane.

### 2. **Zagrożenia prywatności**
Generatywna AI, która jest zintegrowana z systemami rozpoznawania twarzy, głosu czy innych danych osobowych, może naruszać prywatność użytkowników. Dla osób z niepełnosprawnościami, które korzystają z technologii do codziennej komunikacji lub wsparcia, gromadzenie danych przez takie systemy może wiązać się z ryzykiem ich nieautoryzowanego wykorzystania. Przykładem może być przechwycenie prywatnych rozmów lub analizowanie nawyków użytkownika bez jego wiedzy. Dlatego ważne jest, aby stosować rozwiązania, które zapewniają wysoki poziom ochrony danych osobowych.

### 3. **Uzależnienie od technologii**
Generatywna AI może być bardzo użyteczna, ale nadmierne poleganie na niej może prowadzić do uzależnienia od technologii. Osoby ze specjalnymi potrzebami, korzystające z narzędzi opartych na AI, mogą z czasem polegać wyłącznie na technologii, tracąc zdolność do samodzielnego wykonywania niektórych zadań. Przykładem może być zbyt duże zaufanie do wirtualnych asystentów AI w zarządzaniu codziennymi obowiązkami, co może osłabić umiejętności organizacyjne lub społeczne użytkownika.

### 4. **Dyskryminacja i uprzedzenia algorytmiczne**
Generatywna AI opiera się na danych, na podstawie których „uczy się” tworzyć nowe treści. Niestety, te dane mogą zawierać błędy lub uprzedzenia, które są odzwierciedlane w działaniu algorytmów. Dla osób z niepełnosprawnościami oznacza to, że technologie AI mogą nie zawsze być w pełni dostosowane do ich potrzeb lub mogą reprodukować negatywne stereotypy. Na przykład, chatboty mogą nieprawidłowo reagować na osoby z niepełnosprawnościami lub treści generowane przez AI mogą nie uwzględniać ich specyficznych wymagań.

### 5. **Złożoność obsługi i brak dostępności**
Chociaż generatywna AI ma potencjał do wspierania osób ze specjalnymi potrzebami, wiele narzędzi może być zbyt skomplikowanych w obsłudze. Osoby z niepełnosprawnościami, szczególnie te z trudnościami poznawczymi, mogą mieć problemy z nauką korzystania z tych technologii, co może prowadzić do frustracji i wykluczenia technologicznego. Ponadto, niektóre systemy AI mogą nie być w pełni dostępne dla wszystkich, np. osoby niewidome mogą mieć trudności z obsługą narzędzi generujących obrazy, jeśli nie są one dostosowane do ułatwień takich jak opisy tekstowe.

### 6. **Ryzyko tworzenia nieodpowiednich treści**
Generatywna AI ma zdolność do tworzenia dowolnych treści na podstawie wprowadzonych danych, co oznacza, że może również generować treści nieodpowiednie lub szkodliwe. Osoby korzystające z takich narzędzi mogą nieumyślnie napotkać obrazy, teksty lub filmy, które mogą być niepokojące lub nieodpowiednie dla ich wieku i stanu zdrowia. Dla osób ze szczególnymi potrzebami, które są bardziej podatne na negatywne bodźce, taki kontakt może wywołać stres lub dyskomfort.

### 7. **Koszty związane z zaawansowanymi narzędziami AI**
Chociaż wiele narzędzi opartych na generatywnej sztucznej inteligencji jest dostępnych bezpłatnie, niektóre zaawansowane funkcje mogą wymagać opłat. Osoby ze specjalnymi potrzebami mogą napotkać bariery finansowe, które ograniczą ich dostęp do pełnej funkcjonalności narzędzi AI. Może to również prowadzić do nierówności, gdzie tylko osoby z odpowiednimi zasobami finansowymi będą miały dostęp do najbardziej zaawansowanych rozwiązań wspierających ich potrzeby.

### Podsumowanie
Generatywna sztuczna inteligencja ma potencjał, aby znacząco poprawić jakość życia osób ze specjalnymi potrzebami, oferując wsparcie w codziennej komunikacji, edukacji i integracji społecznej. Jednak należy pamiętać o zagrożeniach, takich jak dezinformacja, naruszenia prywatności, uzależnienie od technologii, czy dyskryminacja algorytmiczna. Ważne jest, aby osoby korzystające z tych technologii oraz ich opiekunowie były świadome tych ryzyk i podejmowały kroki, aby minimalizować ich wpływ, korzystając z AI w sposób odpowiedzialny i bezpieczny.